قبل از پاسخ به این سوال بهتره بدونید اگه صاحب کسب و کار هستید و بیزینس پلن یا برنامه تجاری ندارید، کسب و کارتون رو از دست رفته بدونید!
چرا این حرف رو می‌زنم؟
شما فکر کن اصغر آقا بقال که تو مقاله آموزش سئو سایت فروشگاهی به خاطر اکبر آقا رونق از کار و کاسبی‌ش رفته بود و مگس می‌پروند، بدون این که بره پیش یه مشاور سئو که از قضا نوه‌ش بود، پلن می‌ریخت و بدون هیچ پیش‌فرضی سایت می‌زد و بد از بدتر می‌شد!
اما اصغر آقا عقلی کرد و به کمک نوه‌ش یه بیزینس پلن خفن طراحی کرد و بقالی کوچیکشو گسترش داد و شد یکی از هایپرمارکت‌های تاپ شهر.
با من بیاید تا بهتون بگم اصلا بیزینس پلن چیست و چرا باید یه طرح عینی ازش داشته باشیم.
بیزینس پلن چیست؟
هر برنامه کاری که قصد دارید شروع کنید نیاز به گذروندن یک سری مراحل داره! اگه اهل گیم باشید احتمالا تا به حال یک بار هم که شده Crash Bandicoot بازی کردید! تو این بازی کراش با یه هدف مشخص یعنی مقابله با دکتر کورتکس باید مراحل و چالش‌ها رو یکی یکی و با دقت پشت سر بذاره. این باندیکوتِ زبل وقتی به مقصد می‌رسه و می‌تونه بره مرحله بعد که بتونه از یک طرف از دست دکتر کورتکس فرار کنه و از سمت دیگه چالش‌های سر راه‌ش رو بدون هزینه پشت سر بذاره!
درباره این بازی صحبت کردم چون می‌تونه مثال خوبی برای طرح ریزی بیزینس پلن باشه!
بیزینس پلن یعنی کسب و کارمون به صورت خلاصه شامل چه مراحلی می‌شه و طرح ما برای مقابله با چالش‌های مختلف چیه! ما زمانی می‌تونیم شروع به طراحی بیزینس پلن‌مون کنیم که از یه سمت ضعف‌ها و چالش‌های کاری‌مون رو بشناسیم راهی برای مقابله با اون‌ها پیدا کنیم و از سمت دیگه با دقت و بدون تلفات مالی مراحل رو به سمت یک هدف اساسی طی کنیم.
چرا باید بیزینس پلن داشته باشیم؟
همیشه بهتره قبل از این که یک کار جدید رو شروع کنیم بریم در مورد اون کار جستجو کنیم، اطلاعات‌مون رو راجع بهش بالا ببریم، شرایط مالی خودمون رو بسنجیم و یاد بگیریم چطور یه طرح اقتصادی بهینه و عملی واسه خودمون بنویسیم.
بعد از این که مسیر رسیدن به هدف‌مون شکل گرفت یکی یکی برگردیم مراحل رو مرور کنیم، نقاط تاریک و غیر شفاف رو شناسایی کنیم و یک برنامه روشن و عملی و منطقی برای خودمون طراحی کنیم.
به خاطر همینه که هر کسب و کاری از همون ابتدا که می‌خواد شکل بگیره نیازمند یک بیزینس پلنه!
بیزینس پلن بهتون کمک می‌کنه:
- نقطه ضعف‌هاتون رو پیدا کنید و قبل از راه‌اندازی کسب و کار و اجرایی کردن ایده‌تون اون‌ها رو رفع کنید.
- شرکا، کارمندا و مشتری‌هاتون رو از جدی بودن ایده‌تون مطلع کنید تا با اشتیاق شما رو همراهی کنند.
- فرصت‌های شغلی دیگه رو به راحتی شناسایی کنید و برای اون‌ها هم برنامه و پلن بچینید.
- بر اساس یک طرح مشخص کسب و کارتون رو قدم به قدم در مسیر رسیدن به هدف‌هاتون پیش ببرید.
البته رسیدن به همه این‌ها و خیلی چیزهای دیگه مستلزم اینه بیزینس پلن‌تون رو تبدیل کنید به یک روتین و جزو وظایف روزمرتون بشه نه این که بگین خُب دیگه برنامه رو چیدیم و تموم!
بیزینس پلن همین‌طور که از اسمش هم مشخصه یک کار متداوله پس باید هر قدمی که برمی‌دارید کاملا مطابق با اون باشه.
چطور یه بیزینس پلن درجه یک بنویسیم؟
آقا ما رو گرفتی؟ نوشتن بیزینس پلن چیسته دیگه!
ممکنه از بعضی از صاحبان کسب و کار وقتی بپرسی بیزینس پلنت کجاست بهتون بگه تو ذهنمه!
حالا مگه اصلا نیازه بیزینس پلن استارتاپ وجود خارجی داشته باشه؟ مهم اینه که بدونی اولش کجاست و چطوری قراره برسی به هدف تپل دیگه!
اگه نظر شما هم چیزی شبیه این حرفه، بهتره بدونید بیزینس پلن یا برنامه تجاری وقتی تاثیر خودش رو نشون می‌ده که نگارش بشه! در این صورته که می‌تونید اعتبار کاریتون رو نشون بدید و سرمایه‌گذارها و سهام‌دارها رو متقاعد کنید تا با شما همکاری کنند.
مدیران بسیاری در سراسر جهان هستند که برای نحوه اجرا و مدیریت کسب و کار اینترنتی خودشون از این ابزار استفاده می‌کنند! این ابزار در واقع یک سند کتبیه که به صورت شفاف توضیح می‌ده شما دقیقا تو ذهن‌تون چی می‌گذره، قصد دارید دقیقا به چی برسید و چالش‌های مسیر رو چطوری می‌تونید از سر راهتون بردارید!
نوشتن بیزینس پلن اونطور که خیلی از کارآفرین‌ها فکر می‌کنند دشوار و آزار دهنده نیست! درسته کمی نیاز به منطق و چارچوب داره و عرصه رو برای خلاقیت و خیال‌پردازی تنگ می‌کنه، اما در نهایت به شما کمک می‌کنه هر قدم‌تون رو با اطمینان بردارید و راحت و بدون دغدغه به هدف‌تون برسید.
درباره اعتبار‌سازی و اطمینان سرمایه‌دارها به تجارت‌مون صحبت کردم؛ کارکرد دیگه‌ای که نگارش بیزینس پلن داره اینه که خواننده‌ها حتی اون کسی که از کار شما هیچ پیش‌فرضی نداره بتونه به ساده‌ترین روش ممکن با شیوه کسب و کارتون آشنا بشه؛ پس قاعدتا نوشتن یک بیزینس پلن هیچ فرمول خاص و ویژه‌ای نداره و همه چیز به مهارت، دانش، و تعهد شما بستگی داره. در ادامه چند مورد از مهم‌ترین اصول نوشتن business plan رو براتون تیتر می‌کنم:
- آنالیز رقبا
- خلاقیت و نوآوری
- چیدن استراتژی رسانه‌های اجتماعی
- در نظر گرفتن چالش‌ها و احتمال‌ها
- تعهد و پایبندی به طرح
- طرح خروج از چالش‌ها
- طرحی برای پیاده‌سازی ایده‌ها
- روشی برای حفظ مشارکت کارمند، مشتری و سرمایه‌گذار
فاکتورهای مهم در ایجاد طرح بیزینس پلن شامل چیست؟
تا به این‌جا درباره این گفتم که چرا بیزینس پلن مهمه و باید موقع شروع کسب و کار بهش بها داد. در ادامه قراره شما رو با عناصر مهم طرح بیزینس پلن آشنا کنم؛ پس بزن بریم!
یک بیزینس پلن کسب و کار باید شامل:
- فعالیت‌ها و مشارکت‌های مهم و کلیدی
- منابع اساسی
- عنصر ارزش
- بخش مشتریان
- ارتباط با مشتریان
- کانال‌ها
- و ساختار درآمد و هزینه
باشه!
در این مسیر فاکتورهای جزئی‌تری هم وجود داره که برای هرکس بنا به مدل کسب و کار متغیره. شاید براتون جالب باشه که بدونید همین موارد جزئی اساس کسب و کار شما رو شکل می‌دن و بیزینس پلن‌تون رو هدف‌مند می‌کنند.
اشتباهات بزرگ در نوشتن بیزینس پلن چیست؟
خیلی از افراد رو می‌بینی موقع نوشتن بیزینس پلن به جای نوشتن واقعیت میان و مواردی رو لیست می‌کنن که نه تنها حقیقت نداره بلکه رسیدنِ بهش عمر نوح می‌خواد!
بهتره موقع نوشتن بیزینس پلن کمی با خودمون روراست باشیم. درسته آدمیزاد گاهی وقت‌ها جوگیر می‌شه و از کاه کوه می‌سازه اما تو طرح بیزینس پلن نباید از این خبرها باشه؛ پس جانب انصاف رو پیش بگیرید و یک بیزینس پلن واقعی طراحی کنید تا هم خودتون راحت باشید هم اعتماد سرمایه‌دارها رو از بیزینس پلن‌تون سلب نکنید.
حالا بیاید تا بهتون بگم تو نوشتن بیزینس پلن نباید چه کارهایی رو انجام بدید:
- برنامه تجاری‌تون رو طوری ننویسید که بعدا از پسش برنیاید و بی نتیجه رهاش کنید؛ توجیه‌پذیر بنویسید.
- مشکلات اقتصادی و چالش‌های کاری رو مخفی نکنید؛ همه چیز باید در عین شفافیت نوشته بشه. این مسئله می‌تونه از شما در ذهن سرمایه‌گذارها و وام دهنده‌ها یک انسان واقع‌گرا و حرفه‌ای بسازه.
- پنهان‌کاری نکنید؛ بهتره اطلاعات، مشخصات و برنامه‌های تجاری‌تون رو در شفافیت کامل ارائه بدید.
- انجام هر یک از این موارد ممکنه نظر سرمایه‌گذارها رو نسبت به پلن شما تغییر بده و شما بمونید و حوض‌تون.
